De Kamer van Koophandel (KvK) doet jaarlijks onderzoek naar het aantal ondernemingen in Nederland. Eind 2023 waren dat er 2,3 miljoen, ongeveer 100.000 meer dan op 1 januari van dat jaar. De toename wordt vooral gerealiseerd door het stijgend aantal zzp’ers. Anno 2023 wordt zo’n 17% van de bedrijven gevoerd door een zelfstandige zonder personeel. Rond 2013 was dat nog 10%. Er is dus sprake van een flinke groei. In 2023 waren 7 van de 10 ondernemers zzp’er.

Forse groei in de Randstad

Vanaf 2021 groeit het aantal nieuwe bedrijven vooral hard in de Randstad. Limburg, Zeeland en de noordelijke provincies blijven duidelijk achter. De meeste ondernemers per 1.000 inwoners vinden we in Noord-Holland, namelijk 142. Utrecht en Zuid-Holland maken de top 3compleet met 125 en 117 ondernemers. Onderaan deze lijst staan Limburg, Drenthe en Groningen met respectievelijk 92, 95 en 96 ondernemers per 1.000 inwoners. In Zuid-Holland nam het aantal ondernemers het snelst toe in 2022, namelijk met iets meer dan 6%, gevolgd door Flevoland met 5,3%. De groei was het kleinst in Drenthe, Zeeland en Groningen: hier bleef de toename van het aantal nieuwe bedrijven onder de 3% steken.

De afkomst van nieuwe ondernemers

De Kamer van Koophandel houdt geen registratie bij van de nationaliteit van ondernemers. Wel is bekend of ondernemers die zich inschrijven in een ander land dan Nederland zijn geboren. Uit deze informatie blijkt dat de meeste bedrijven worden gerund door ondernemers die in Polen zijn geboren. Turkije en Suriname staan op de tweede en derde plaats. Het aantal Poolse ondernemers bedroeg in 2013 zo’n 13%, hun aantal nam in 2022 toe tot 18%. De toename komt in 2022 vooral door zzp’ers uit Polen en Bulgarije. Een logische verklaring lijkt dat er in Nederland vooral veel tekorten zijn in de bouwsector. Veel arbeiders uit Oost-Europa die naar Nederland komen om in de bouw te werken zijn zelfstandige zonder personeel.

Ondernemers uit Oekraïne

In het overzicht van de KvK is duidelijk te zien dat de oorlog in Oekraïne gevolgen heeft. In 2022 steeg het aantal startende ondernemers uit dat land met 218% ten opzichte van 2021. Dat ook veel Russen de gang van zaken niet steunen en vertrokken blijkt eveneens. In 2022 begonnen 44% meer bedrijven uit Rusland in Nederland dan een jaar eerder. Voor ondernemers van buiten de EU gelden overigens wel strengere voorwaarden om in Nederland als zelfstandig ondernemer aan de slag te gaan. Dat geldt overigens ook voor mensen uit Oekraïne en Rusland die in Nederland in loondienst willen komen werken.

Eén op de drie ondernemers is vrouw

Mannen zijn nog altijd ruim in de meerderheid als het gaat om het hebben van een eigen bedrijf. Het aandeel vrouwen blijft al jaren stabiel rond de 35%. Vrouwen zijn vooral actief in de sectoren cultuur, sport en recreatie, persoonlijke dienstverlening en de gezondheidszorg. Mannelijke zelfstandigen vinden we vooral in de bouw, de ICT en de media.

Hoe gaat 2023 eruit zien?

2023 belooft een lastig jaar te worden voor veel ondernemers. Er dreigt een economische recessie vanwege de hoge inflatie en de snel stijgende rente. Daarnaast moeten bedrijven na de coronacrisis weer op eigen benen staan. De coronasteun die de overheid bood in de afgelopen jaren heeft veel ondernemers ‘overeind gehouden’ die ook vóór corona het hoofd al moeilijk boven water konden houden. Als de KvK aan het eind van 2023 de balans opmaakt zal blijken hoeveel van hen alsnog zijn gestopt of failliet verklaard.